Tana Toraja en de Togians

Wie Sulawesi zegt, zegt Tana Toraja en wie Tana Toraja zegt, zegt traditionele ceremonies. Zoals in onze vorige blog beschreven is Toraja prachtig: de omgeving, de cultuur en de geschiedenis. Daarnaast hebben ze ook bijzondere tradities die we graag beter willen leren kennen.

Vooral de tradities en ceremonies rondom begrafenissen zijn de moeite waard om mee te maken, lezen we veel op internet. Via een gids is het mogelijk om hier bij te zijn. Klinkt gek, maar hier geldt de overtuiging: hoe meer aanwezigen, hoe ‘geliefder’ de overledene. We zijn dus van harte welkom. Samen met een Franse medereiziger en een gids gaan we op pad.

Bij de ceremonie is het gebruikelijk om een cadeau mee te nemen, we stoppen daarom eerst bij een klein winkeltje waar we een slof sigaretten halen. Daarna rijden we verder op de scooter. Door kleine dorpjes, prachtige rijstvelden met rotsen en zandweggetjes. Sulawesi heeft ons hart vrij snel gestolen.

We weten deels wat ons te wachten staat vandaag, we hebben verhalen gelezen en andere backpackers gesproken, ook de gids heeft ons wat achtergrondinformatie gegeven. Tijdens de ceremonie komen er allerlei familieleden, vrienden, buren en (on)bekenden. Iedere groep neemt een varken of een buffel mee. Alles wordt genoteerd, want als er iemand anders overlijdt uit een andere groep, dan wordt verwacht dat deze nabestaanden hetzelfde mee terugnemen (een varken of een buffel).

De varkens worden vastgebonden aan stevige stokken en op de grond gelegd tussen alle hutjes die speciaal voor deze ceremonie worden gebouwd. Als we aankomen, worden we begeleid naar één van deze hutjes. We schudden wat handjes, geven onze sigaretten af en krijgen (net zoals op Nederlandse begrafenissen) koffie met cake. Dat is dan ook ongeveer de enige overeenkomst ;-). Het contrast op deze dag is groot, onder ons hutje liggen piepende varkens en in ons hutje eten wij rijst met varken als lunch. Ik bedank vriendelijk voor het varken.

Om de zoveel tijd loopt er een man met een microfoon rond in de ‘binnenplaats’ en hij roept om welke familie wat heeft gegeven. Vervolgens wordt het varken gemarkeerd en weggedragen door een aantal mannen. Ook roept deze man om wie er allemaal aanwezig zijn. Onze gids vertelt dat er over ons omgeroepen is dat wij uit Nederland speciaal voor deze ceremonie zijn overgevlogen.

De varkens worden dus weggedragen en de gids vraagt of we willen zien hoe ze geofferd worden. We wisten dat dit een onderdeel was, maar nu komt het wel heel dichtbij. We lopen mee en horen hoe de varkens blijven piepen. Daarna worden ze dood gestoken, verbrand, leeggehaald en in stukken gesneden. Hieronder een selectie van de milde foto’s. Snel scrollen als je niet zo goed tegen bloed kan…

Tijdens de ceremonie worden de geslachte varkens verdeeld en mensen staan klaar met plastic zakjes om hun avondeten mee te nemen. De volgende dag is het tijd voor de buffels…Deze ceremonie was puur het offeringsfeest, de overleden vrouw is vijf jaar geleden overleden. Na een aantal uur vertrekken we weer. We rijden langs de mooie plekken en stoppen bij verschillende viewpoints. Wat een bijzondere ervaring!

Togian Islands
De komende drie dagen zijn vooral reisdagen. We zijn op weg naar de Togian Islands. Dit zijn een aantal eilanden middenin Sulawesi. De eilanden zijn moeilijk te bereiken (daarvoor hebben we drie dagen in bussen, boten en auto’s gezeten), maar zouden écht de moeite waard moeten zijn. Soms worden we even opgehouden, door een landslice bijvoorbeeld ;-).

Onze laatste bus komt maar niet, daar gaat onze planning. De boot gaat namelijk niet elke dag naar de Togians. Een local schiet ons te hulp, hij belt een vriend en voor een paar euro kunnen we mee in zijn auto richting de haven. De autorit duurt zes uur en hij neemt ook wat familie mee. Prima, zo kunnen we in ieder geval onze planning aanhouden. Als de gezinsauto voor ongeveer vijf personen arriveert, zien we dat er al zeven volwassenen en twee kinderen in zitten. Wij kunnen achterin mee, onze bagage wordt op het dak gebonden.

De flightbag blijkt niet waterdicht te zijn, heel fijn – not! – door twee heftige buien is echt ALLES nat. Pims benen zitten bijna in zijn nek en zes uur lang sta ik met een voet op een doos terwijl het 14-jarige moslim meisje naast me mij wel erg interessant vindt en stiekem selfies maakt. Na twee uur is ze moe en vraagt of ze tegen me aan mag liggen: sure, why not? Comfortabel was het toch al niet.

Zes uur lang zitten we in elkaar gevouwen met een hoofd op mijn schouder en een tas in onze nek, met een chauffeur die denkt dat hij Max Verstappen is. We kijken elkaar en schieten in de lach. Hoe belanden we toch in sommige situaties? We zijn op tijd in de haven en regelen boottickets voor de volgende dag.

Na drie dagen kunnen we dan eindelijk zeggen dat we op de Togians zijn! We hebben een homestay uitgekozen en de boot zet ons daar af. Als we bij een medewerker komen, vertelt hij dat de homestay dicht zit. Zijn baas is naar het vaste land (de ramadan loopt ten einde, dus iedere moslim zoekt zijn familie op) en er is geen eten aanwezig. En nu dan?

Even ter illustratie: de Togians zijn een aantal eilanden met elk een eigen homestay. Ook deze moet ik even nuanceren, want veel luxe is er niet. We douchen met een emmer met koud water en eten drie keer per dag wat de pot schaft. Dat is helemaal prima, want veel meer hebben we ook niet nodig. De medewerker brengt ons naar een ander resort / homestay die wel geopend is en we eindigen in Bomba in een hutje op een heuvel met een eigen balkon, met zicht op zee. Wauw!

De komende dagen zijn vrij simpel samen te vatten: we worden vroeg wakker door het felle zonlicht, we ontbijten, gaan snorkelen (prachtig!!), lunchen, doen een middagdutje of kaarten wat, kijken de zonsondergang vanaf ons balkon, eten ons avondeten en gaan op tijd naar bed. Heerlijk!

Na twee dagen vertrekken we naar Kadidiri, een ander eiland met hetzelfde principe. Ook hier snorkelen we veel, wandelen naar verlaten strandjes, spelen spelletjes met de kinderen van de eigenaar en maken twee duiken.

Na vijf dagen op de Togians is het tijd om verder te reizen. Na een boottocht van 13 uur, inclusief slapen op de grond en mie uit een pakje, komen we in het noorden van Sulawesi aan. We besluiten direct door te reizen, en samen met een Belgisch stel rijden we een auto in ongeveer 12 uur naar Manado. Daar verblijven we één nacht om even lekker te douchen, zeep en tandpasta te kopen en ons klaar te maken voor onze volgende trip: de Bunaken! Tot snel!